Obecny zespół Oddziału Transplantacyjnego z Pododdziałem Mukowiscydozy, Pododdziałem Chirurgii Klatki Piersiowej i Pododdziałem Chorób Płuc Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu wykonał 300 przeszczepień płuc. To najbardziej dynamicznie rozwijający się program transplantacji płuc w Polsce i Europie.
Zespół transplantologów w latach 2018 – 2025 wykonał wiele pionierskich zabiegów, w tym pierwsze przeszczepienie płuc po covid-19, równoczasowe transplantacje płuc i nerki oraz płuc i wątroby.
Obecnie wykonujemy najbardziej skomplikowane operacje, często u pacjentów z rzadkimi chorobami genetycznymi (zespołem Mouniera-Khuna oraz zespołem Birt-Hogg-Dubégo). Coraz częściej podejmujemy się też retransplantacji płuc, które są zabiegami niezwykle skomplikowanymi chirurgicznie. Nasz zespół przeprowadził już kilkanaście takich operacji – mówi dr Maciej Urlik transplantolog, kierujący oddziałem transplantacji płuc.
Najmłodszy pacjent w chwili przeszczepienia płuc miał osiem lat, najstarszy 72 lata.
Najczęściej w naszym ośrodku podejmujemy się przeszczepienia obu płuc. Rzadko wykonujemy transplantacje pojedynczego płuca. Co ważne, operacje przeprowadzamy bez konieczności nacinania mostka pacjenta, dzięki czemu ranna pooperacyjna jest mniejsza, a pacjenci szybciej wracają do zdrowia – mówi transplantolog dr Tomasz Stącel.
Praca zespołowa
Zespół oddziału transplantacyjnego składa się z lekarzy transplantologów, pulmonologów, anestezjologa a także pielęgniarek, fizjoterapeutów, dietetyka, opiekunów medycznych. Pacjenci są też pod opieką psychologa. Dzięki interdyscyplinarnemu podejściu, leczenie pacjentów przynosi bardzo dobre efekty.
Przez siedem lat wspólnej pracy nabraliśmy doświadczenia. Pierwsze wykonywane przez nas transplantacje trwały kilkanaście godzin. Obecnie taki standardowy zabieg trwa około sześciu godzin – dodaje dr Maciej Urlik.
Zespół oddziału transplantacyjnego cały czas podnosi swoje kwalifikacje. Lekarze uczestniczyli m.in. w zagranicznych strażach w Hanowerze, Toronto i Nowym Jorku, gdzie współpracowali z zespołami najlepszych transplantologów na świecie. Równocześnie lekarze wspierają też rozwój programu transplantacji płuc w Polsce i Ukrainie, szkoląc między innymi lekarzy ze Warszawy, Szczecina, Krakowa i Lwowa.
Historia programu transplantacji płuc
Historia udanych przeszczepie płuc w Polsce rozpoczyna się w 2001 roku, kiedy prof. Marian Zembala wykonał razem z zespołem pierwszy w Polsce zabieg transplantacji serca i płuc. Dwa lata później również w SCCS dokonano pierwszego pomyślnego przeszczepienia pojedynczego płuca. Pierwszą transplantację płuc metodą małoinwazyjną wykonano w 2005 roku. Przez pierwsze lata transplantacja płuc nie była jednak zabiegiem rutynowo wykonywanym w Polsce, w Zabrzu przeprowadzano około 14 takich zabiegów rocznie. Program dynamicznie zaczął rozwijać się w roku 2018 dzięki nowemu zespołowi. Od tego czasu zabrzański ośrodek stale wzmacnia pozycję lidera transplantacji płuc w Polsce. W 2018 roku w SCCS przeprowadzono 23 transplantacje płuc, w 2023 roku już 47 transplantacji, a rok 2024 zakończył z rekordowym wynikiem 60 przeszczepień płuc.
Transplantacja płuc należy do najtrudniejszych, ponieważ jest to narząd, który ze względu na stały kontakt ze środowiskiem zewnętrznym jest bardzo narażony na infekcje. Mimo ryzyka, liczba przeszczepów płuc rośnie, ponieważ dla ciężko chorych nie ma innych opcji terapeutycznych, jak w przypadku serca – kiedy można np. wydłużyć leczenie farmakologiczne lub zastosować mechaniczne wspomaganie serca.
