Muzeum w Gliwicach podjęło próbę rekonstrukcji historii niemieckiego życia politycznego od zjednoczenia państwa w roku 1871, po upadek III Rzeszy w roku 1945. Jest to jeden z kluczowych tematów w dziejach Górnego Śląska.
Rezultat zaprezentowany zostanie na wystawie „Germania. Niemiecka polityczność na Górnym Śląsku 1871-1945”. Otwarcie w piątek, 27 kwietnia w Willi Caro.
Germania to łacińska nazwa Niemiec, ziemi Germanów. Ale przede wszystkim to imię kobiecej personifikacji Niemiec, Germanii, symbolu zjednoczonych Niemiec, popularnego w czasach „starej” Rzeszy motywu. Jej pomnik, upamiętniający jednocześnie żołnierzy poległych w wojnach zjednoczeniowych 1866–1871, odsłonięto w 1874 r. na obecnym Placu Piastów w Gliwicach (wówczas Germaniaplatz). Aż do okresu międzywojennego był najważniejszym monumentem wyrażającym niemiecką ideologię narodową w mieście – mówi Anna Kulczyk, kurator wystawy.
Pomiędzy 1871 do 1945 rokiem Niemcy, sprawując na Górnym Śląsku władzę administracyjną i dominując w elitach społecznych i kulturowo-politycznych, nadawali ton ówczesnej polityce, kulturze i gospodarce. To oni budowali dominujące dyskursy ideologiczne i związane z nimi decyzje stricte polityczne. Przygotowując wystawę chcieliśmy – poprzez zaprezentowanie niemieckich symboli politycznych, nurtów ideologicznych i organizacji ideowych funkcjonujących na Górnym Śląsku w interesującym nas okresie, uzyskać możliwie pełny obraz przemian, jakim podlegała niemiecka polityka i koncepcja narodowościowa. Jak dotąd ani historiografia, ani muzealnictwo nie ukazały go bowiem w sposób wyczerpujący – wyjaśnia Sebastian Rosenbaum kurator wystawy.
Ważną część obiektów, które będzie można zobaczyć w Willi Caro, stanowią nie pokazywane dotychczas odznaki i sztandary niemieckich organizacji społeczno-politycznych oraz liczne medale i odznaczenia militarne i cywilne. Innym elementem wystawy są militaria i elementy umundurowania, pamiątki z wojen i służby wojskowej. Istotnym elementem wystawy jest ikonografia – pocztówki, zdjęcia z epoki, fotografia portretowa i reportażowa, w większości po raz pierwszy prezentowana publicznie. Militaryzacja codzienności, niemieckie jednostki wojskowe i paramilitarne czasu powstań, propaganda polityczna – to główne tematy polityczne tego zbioru ikonograficznego. Symbolicznym zakończeniem wystawy są fotografie i przedmioty związane z represyjnymi funkcjami ostatniej formy ustrojowej państwa niemieckiego, czyli nazistowskiej Trzeciej Rzeszy.
Istotne miejsce zajmuje także prezentacja dwóch wydarzeń będących swoistym trzęsieniem ziemi, które nadały niemieckiej ideologii nowych wymiarów. Chodzi oczywiście o obydwie wojny światowe. Pierwsza wojna, zakończona klęską Niemiec i utratą przez nich najbardziej uprzemysłowionej części Górnego Śląska, to moment, w którym dominujący wśród elit niemieckich nacjonalizm przyjął jeszcze bardziej agresywną i naznaczoną resentymentem formułę. Jednym z głównych wrogów tej optyki stali się Polacy, jako ci, którzy „zagrabili” część Górnego Śląska.
Chcemy ażeby ci, którzy będą oglądać wystawę w Willi Caro, mogli prześledzić proces kształtowania się idei państwa oraz narodu niemieckiego i jego wyobrażenie o sobie samym – mówi dyrektor Muzeum w Gliwicach, Grzegorz Krawczyk – Przygotowana przez nas ekspozycja to opowieść o Rzeszy Niemieckiej, wielkim europejskim państwie, które w proklamacji zjednoczeniowej z 1871 roku deklarowało wolę pomnażania swej pomyślności nie na drodze podbojów i wojen, ale w dobrach i darach pokoju. Kilkadziesiąt lat później to państwo znalazło się na samym dnie historii, stając się „zadrą w ciele świata”, i do dziś dręczy naszą świadomość obrazami swego straszliwego i haniebnego upadku w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku.
RM
Kurator prowadzący: Sebastian Rosenbaum
Kuratorzy pomocniczy: Anna Kulczyk, Bogusław Tracz
Wernisaż 27 kwietnia 2012, Willa Caro, godz. 17.00
Wystawa czynna od 27 kwietnia do 30 września 2012
Wstęp wolny, ilość miejsc ograniczona
Muzeum w Gliwicach
ul. Dolnych Wałów 8a
